Uniwersytety świata: Uniwerytet Yale

Yale University (Uniwersytet Yale) to prywatny uniwersytet w Stanach Zjadnocznych w mieście New Heaven w stanie Connecticut, jeden z najbardziej prestiżowych uniwersytetów amerykańskich, należący do tzw. Ligi Bluszczowej (Ivy League).
Yale University przoduje m.in. w rankingach kierunków prawniczych.
Motto Uniwersytetu Yale: Światłość i Prawda, napisane po hebrajsku (אורים ותמים, haʾUrim vəhaTummim) i po łacinie (Lux et Veritas), znajduje się na herbie Uniwersytetu.


Korzenie Yale sięgają 1640 roku, kiedy duchowny kolonialny prowadził starania o powstanie college w New Heaven. Wszystko po to, aby zachować tradycję europejskiej edukacji liberalnej w Nowym Świecie. Wizja ta spełniła się w 1701 r. gdy Karta została przyznana szkole: „Młodzież, która będzie kształcona w Sztuce i Nauce przez błogosławieństwo Boga Wszechmogącego, może być przystosowana do pracy zarówno w Kościele jak i w Państwie Obywatelskim”. W 1718 szkoła została przemianowana na „College Yale”, z wdzięczności do walijskiego kupca Elihu Yale, który przekazał darowiznę na przyszły Uniwersytet.

Yale College przeżył amerykańskie wojny o niepodległość (1775-1783) w stanie nienaruszonym, a pod koniec tych lat znacznie się powiększył. XIX i XX stulecia przyniosły zakładanie podyplomowych i zawodowych szkół, co umożliwiło nadanie mu statusu Uniwersytetu.

Zagraniczni studenci dotarli do Yale w 1830r. Dziś stanowią 9 procent studentów licencjackich i 16 procent ogółu. Uniwersytet posiada wielu wybitnych wykładowców wykształconych w kraju i za granicą, czynnie prowadzących badania, które odgrywają coraz większą rolę w programie nauczania.

Od roku 1930 Yale zaczął się przekształcać na wzór Uniwersytetów angielskich (Oxfordu, Cambridge). Powstało 16 małych miasteczek studenckich (dla studentów 4 letniego college). Każde z nich posiada dziedziniec, własną bibliotekę, jadalnie, sale konferencyjne, salony rekreacyjne i inne udogodnienia.

Oprócz czteroletniego Yale College w skład Uniwersytetu wchodzą także uczelnie magisterialne, tzw. Graduate Schools:
- Yale School of Medicine (szkoła medyczna)
- Yale School of Drama (szkoła aktorska)
- Yale Law School (szkoła prawna)
- Yale Business School (szkoła biznesowa)
- Yale Divinity School (szkoła teologiczna)

Uniwersytet jest zaliczany do jednych z najlepszych placówek edukacyjnych na świecie, zawsze zajmuje miejsca w pierwszej dwudziestce wszelakich rankingów wyższych uczelni, zarówno w skali amerykańskiej jak i globalnej, tak w klasyfikacjach ogólnych, jak i w poszczególnych dziedzinach nauki. Poświadcza to długa lista zasłużonych i nagrodzonych absolwetnów.

Absolwenci - zdobywcy Nagrody Nobla:
- George Akerlof (B.A. 1962) – Ekonomia, 2001
- Raymond Davis Jr. (Ph.D. 1942) – Fizyka, 2002.
- John F. Enders (B.A. ca. 1921) – Fizjologia albo Medycyna, 1954.
- John Fenn (Ph.D. 1940) – Chemia, 2002.
- Murray Gell-Mann (B.S. 1948) – Fizyka, 1969.
- Alfred G. Gilman (B.S. 1962) – Fizjologia albo Medycyna, 1994.
- Ernest Lawrence (Ph.D. 1925) – Fizyka, 1939. (Lawrence Livermore National Laboratory i Lawrence Berkeley National Laboratory zostały nazwane na jego cześć).
- Joshua Lederberg (Ph.D. 1948) – Fizjologia albo Medycyna, 1958.
- David M. Lee (Ph.D. 1959) – Fizyka, 1996.
- Sinclair Lewis (B.A. 1908) – Literatura, 1930.
- Lars Onsager (Ph.D. 1935) – Chemia, 1968.
- Dickinson Richards (B.A. 1917) – Fizjologia albo Medycyna, 1956.
- William Vickrey (B.S. 1935) – Ekonomia, 1996.
- George Whipple (A.B. 1900) – Fizjologia albo Medycyna, 1934.
- Eric Wieschaus (Ph.D.) – Fizjologia albo Medycyna, 1995.

Laureaci Nagrody Nobla (wykładowcy):
- Sidney Altman – Chemia, 1989.
- John Fenn (zrobił doktorat na Yale w 1940, i był wykładowcą od 1962 do 1994) – Chemia, 2002.
- Tjalling Koopmans – Ekonomia, 1975.
- George Palade (profesor w Yale Medical School 1973–1990) – Fizjologia albo Medycyna, 1974.
- James Tobin – Ekonomia, 1981.

Laureaci Nagrody Pulitzera (absolwenci):
- Anne Applebaum (B.A. 1986) – zdobyła Pulitzera for non-fiction w 2004.
- Stephen Vincent Benét (B.A. 1919, M.A. 1920).
- Linda Greenhouse (M.A. 1978) – korespondentka New York Times z Sądu Najwyższego, Pulitzer w 1998.
- John Hersey (B.A. 1936).
- David M. Kennedy (M.A. 1964, Ph.D. 1968) – profesor Stanford University, zwyciężył w 2000 w kategorii Pulitzer in History za "Freedom from Fear: The American People in Depression and War, 1929–45".
- David McCullough (B.A. 1955) – sławny historyk, zdobywca dwóch Pulitzerów, najlepiej znany ze swych książek o prezydentach USA Harrym Trumanie i Johnie Adamsie.
- J. R. Moehringer (B.A. 1986) – reporter Los Angeles Times, zdobył Pulitzera w 2000 for Feature Writing
- Samantha Power (B.A. 1992) – zdobywca Pulitzera za książkę "A Problem from Hell: America and the Age of Genocide"
- Mark Schoofs (B.A. 1985) – reporter, zdobywca Pulitzera z roku 2000 for international reporting
- Lewis Spratlan (B.A. 1962, M.M. 1965) – kompozytor, zdobywca Pulitzera 2000 in Music za "Life is a Dream, Opera in Three Acts: Act II, Concert Version"
p Wendy Wasserstein, (M.F.A. 1976) – pisze sztuki teatralne, zdobyła Pulitzer dramatist za "The Heidi Chronicles"
- Thornton Wilder (B.A. 1920) – pisarz, twórca sztuk teatralnych, zdobywca dwóch Pulitzerów, pierwszego w 1928 z "The Bridge of San Luis Rey", z 2. w 1938 z "Our Town"; w 1963 r. odebrał the Presidential Medal of Freedom
- Bob Woodward (B.A. 1965) – dziennikarz, współautor "All the President's Men", za którą otrzymał 1. Pulitzera, drugą nagrodę zdobył w 2002 for National Reporting
- Doug Wright (B.A. 1986) – scenarzysta, zdobywca nagrody w 2004 for drama, zdobywca Tony Award
- Yehudi Wyner (B.A. 1950, B. Mus. 1951, M. Mus. 1953) – kompozytor, zdobył the Pulitzer Price for Music w 2006 za koncert fortepianowy 'Chiavi in Mano'; emerytowany profesor komponowania na Brandeis University
- Daniel Yergin (B.A. 1968)

Politycy, głowy państw, szefowie rządów:
- George W. Bush – prezydent Stanów Zjednoczonych (2001–2009)
- Bill Clinton – prezydent Stanów Zjednoczonych (1993–2001)
- George H. W. Bush – prezydent Stanów Zjednoczonych (1989–1993), wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (1981–1989)
- Gerald Ford – prezydent Stanów Zjednoczonych (1974–1977)
- William Howard Taft – prezydent Stanów Zjednoczonych (1909–1913) i Prezes Sądu Najwyższego USA (1921–1930)
- Dick Cheney – wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (2001–2009)
- John C. Calhoun – wiceprezydent Stanów Zjednoczonych (1829–1832)
Na Yale studiował także kandydat Partii Demokratycznej na prezydenta John Kerry oraz sekretarz stanu USA Hillary Clinton.
Oprócz tego na Yale studiowali: prezydent Meksyku Ernesto Zedillo, premier Turcji Tansu Çiller, prezydent Niemiec Karl Carstens i premier Włoch Mario Monti.

Inne znane osoby:
Spośród pozostałych osób wzmiankowanych w Wikipedii, z uniwersytetem związani są jako absolwenci i wykładowcy m.in.: John Ashbery (poeta), Jeffrey Hamburger (historyk sztuki),Stanley Milgram (psycholog społeczny), Tomas Venclova (poeta, literaturoznawca). Absolwentkami Yale są również zdobywczynie dwóch Oscarów, amerykańskie aktorki Meryl Streep i Jodie Foster.

Więcej o Uniwersytecie Yale przeczytacie tutaj.