Zasady programu matury międzynarodowej - elementy podstawowe - Theory of Knowledge (TOK)

[źródło]

Theory of Knowledge, wraz z Extended Essay oraz Creativity, Action and Service tworzą trzy podstawowe i absolutnie obowiązkowe elementy międzynarodowej matury.

Nazwę tego pierwszego, o którym mowa w dzisiejszym wpisie, można tłumaczyć jako teorię wiedzy. W gruncie rzeczy takie dosłowne tłumaczenie jest jak najbardziej słuszne, gdyż przedmiot ten ma za zadanie zadawać pytanie o to, jaka jest natura wiedzy i o to, w jaki sposób wiemy to, co uważamy, że wiemy. Jakkolwiek ciężko to nie brzmi, wiele osób po ukończeniu szkoły docenia ten, nielubiany przez większość uczniów, kurs. Przyjrzyjmy mu się nieco bliżej...

Jaka jest struktura Theory of Knowledge?

Ponieważ TOK ma stawiać przemyślane i użyteczne pytania o różne rodzaje wiedzy i sposoby jej osiągania, kurs sam składa się prawie wyłącznie z pytań.
To najważniejsze brzmi “W jaki sposób wiemy?”, do pozostałych zaliczyć można:

• co jest dowodem dla X? 
• w jaki sposób dochodzimy do wniosku, który sposób Y jest najwłaściwszy? 
• jakie znaczenie dla świata ma Z? 

Poprzez dyskusje na powyższe tematy uczniowie budują większą świadomość sposobu, w jaki rozumieją świat oraz oceniają zachodzące w nim procesy, stawiają przypuszczenia i hipotezy na temat tego, co obserwują wokół siebie, ale jednocześnie zyskują szersze spojrzenie i doceniają różnorodność i bogactwo, jakie dają różnice kulturowe.

Na czym opiera się ocena?

Na ocenę z Theory of Knowlegde składa się prezentacja ustna oraz praca pisemna na 1600 słów.
Prezentacja weryfikuje zdolność do zastosowania sposobu myślenia, który uczeń poznaje w ramach kursu do sytuacji, które mają miejsce w rzeczywistości, natomiast praca pisemna bada stronę koncepcyjną, teoretyczną (np. należy przedyskutować twierdzenie, że metody stosowane w tworzeniu wiedzy zależą od zastosowania danej wiedzy).

Jaką wartość niesie ze sobą Theory of Knowledge?

TOK ma na celu zapoznać ucznia z interpretacyjną naturą wiedzy, uwzględniając również perspektywę osobistą, stronniczość (czy jest ona zachowana, zmienia się, czy też zostaje odrzucona)

Przedmiot ten daje okazję do:

• krytycznej refleksji nas różnymi sposobami dochodzenia do wiedzy w jej rozmaitych dziedzinach 
• rozważania nad rolą i naturą wiedzy zarówno w kulturze rodzimej, jak i w pozostałych kulturach świata 

Dodatkowo TOK może stanowić zachętę do:

• spojrzenia na siebie, jako na myśliciela, oswojenia się ze złożonością wiedzy 
• uznania potrzeby odpowiedzialnego działania w coraz silniej powiązanym ze sobą, ale wciąż niepewnym świecie 

TOK stanowi również pewne spoiwo dla całego programu edukacyjnego, ponieważ uzupełnia on naukę “zwykłych” przedmiotów o element transcendentalny, wykraczający ponad konkretne dane dotyczące poszczególnych dziedzin.

Ten, kto jeszcze nie miał bezpośredniej styczności z Theory of Knowledge może być zdumiony, że tego typu zajęcia mogą dotyczyć uczniów szkoły średniej :) A jednak!

W kolejnych wpisach opowiemy Wam nieco więcej na temat samej oceny tego przedmiotu, a tymczasem tych, którzy jeszcze nie zapoznali się ze struktura całego programu międzynarodowej matury, zapraszamy tutaj.